Co się dzieje, gdy stajemy przed wyborem: być uczciwi i stracić pieniądze czy oszukiwać i zyskać finansowo? O wynikach swojego badania opowiedział prof. Edward Miguel z UC Berkeley podczas wykładu "Hitting Rock Bottom: Economic Hardship and Cheating" zorganizowanego przez GRAPE i INE PAN.

Czy trudności ekonomiczne zachęcają do oszukiwania? Edward Miguel, Livia Alfonsi (Harvard Business School), Michal Bauer i Julie Chytilova (oboje CERGE-IE, Charles University) – którzy przeprowadzili badania na dużej, zróżnicowanj grupie 5 676 Kenijczyków – pokazują, że tak. Badacze analizowali skłonność do oszustwa dla własnej korzyści w kontrolowanych warunkach eksprymentu terenowego, wykorzystując trzy źródła zróżnicowania: zmienne zachęty finansowe, zwiększenie uwagi na własną sytuację materialną oraz wpływ nagłego spadku dochodów spowodowanego pandemią Covid-19.

Co się okazało? Gdy dochody badanych spadały o 50%, odsetek osób oszukujących wzrastał z 43% do 72%. Skłonność do nieuczciwych zachowań rosła wraz z przedłużającym się okresem trudności finansowych i była najsilniejsza wśród osób najbardziej dotkniętych kryzysem spowodowanym pandemią – zwłaszcza wtedy, gdy badacze dodatkowo podkreślali ich sytuację ekonomiczną. Co ciekawe, przewidywalne, sezonowe wahania dochodów nie miały wpływu na poziom uczciwości.

Badanie pokazuje, że choć większość ludzi ma naturalną preferencję uczciwego działania, poważne problemy finansowe mogą znacząco tę uczciwość osłabić.

Wykład prof. Miguela zorganizował GRAPE i Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk.