Cła kalkulowane niepolityczne

Cła kalkulowane niepolityczne

Oleg Gurshev

Jednym z głównych argumentów przemawiających za liberalizacją handlu między dwoma krajami jest to, że eliminacja barier (np. ceł) prowadzi do ogólnej poprawy dobrobytu ich mieszkańców. Poprawa ta jest często wynikiem usunięcia mechanizmu przerzucania kosztów między eksporterami a krajami importującymi. Eksporterzy są bowiem zmuszeni do dostosowania (obniżenia) swoich cen w celu zrekompensowania dodatkowych kosztów wynikających z takich barier.

Do niedawna istniało niewiele dowodów empirycznych wskazujących na to, że gdy państwa negocjują wzajemne obniżki ceł, koncentrują się na towarach, w przypadku których motywy przerzucania kosztów są najsilniejsze. W przełomowej pracy Kyle Bagwell (Uniwersytet Stanforda) i Robert Staiger (Uniwersytet Stanforda) dostarczają nowych dowodów empirycznych łączących negocjacje handlowe prowadzone w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO) z obserwowaną liberalizacją handlu między krajami. Jest to szczególnie istotne, ponieważ międzynarodowe negocjacje często postrzegane są jako proces raczej irracjonalny i słabo ustrukturyzowany.

W swoim badaniu autorzy analizują nowe przystąpienia do WTO, m.in. Chin, Gruzji, Mołdawii i Panamy, w latach 1996-2004, które skutkowały znaczną redukcją ceł. Wykorzystując dane sprzed negocjacji dotyczące poziomu ceł, wartości importu i cen, autorzy byli w stanie przewidzieć poziomy taryf po negocjacjach. Dzieje się tak, ponieważ uzgodnione cięcia ceł są jednorazowym zobowiązaniem podjętym przez kraj przystępujący wobec pozostałych członków WTO. Autorzy wykazali, że nowi członkowie WTO chętnie obniżali cła na towary, w przypadku których zagraniczni eksporterzy doświadczali największego przerzucania kosztów w związku z wcześniejszym poziomem taryf. Bagwell i Staiger podkreślają, że międzynarodowe negocjacje handlowe są przeprowadzane w niezwykle racjonalny sposób.

Autorzy byli oczywiście ograniczeni dostępnością danych, ponieważ wiele kluczowych rund negocjacyjnych WTO (oraz wcześniejszego GATT) zakończono dawno temu (w latach 50.–70. XX wieku). Ponadto, ówczesne negocjacje miały charakter stopniowy i nie obejmowały jednorazowych zobowiązań między członkami. Pomimo tego, skłaniam się ku przekonaniu, że wyniki badania są bardzo obiecujące. Autorzy przedstawiają dobrze uzasadniony argument, że negocjacje są napędzane motywami ekonomicznymi, a nie kalkulacjami politycznymi. Zrozumienie tego pozostaje istotne szczególnie dziś, gdy wielcy gracze gospodarczy, tacy jak Stany Zjednoczone, wykorzystują cła jako broń polityczną. To, co dotychczas było domeną akademickich analiz, dziś staje się kluczowym pytaniem o przyszłość globalnej gospodarki.

Dziennik Gazeta Prawna, 27 czerwca 2025 r.

Tags: 
Tłoczone z danych